Stedelijk Museum Amsterdam
5 september 2020 – 31 januari 2021
In the Presence of Absence toont een selectie kunstwerken en ontwerpprojecten die het begrip van algemene kennis en collectief bewustzijn uitdagen met verhalen die ongezien blijven, genegeerd zijn of vaker verteld mogen worden binnen grote publieke instellingen.
Met ruim 14 zalen presenteert de interdisciplinaire tentoonstelling In the Presence of Absence een selectie van (tegen-)verhalen die vastomlijnde ideeën bevragen over onze samenleving en over de manier waarop geschiedenis geschreven wordt. Wanneer deze verhalen niet besproken worden door instellingen zoals scholen, bibliotheken, archieven en musea, ontstaan door hun afwezigheid kennislacunes binnen publieke debatten die het collectieve bewustzijn en geheugen mede bepalen.
Natasja Kensmil, Huwelijksportret van Johan de Witt en Wendela Bicker, 2020 olieverf op doek (9x) 100 x 100 cm en (2x) 250 x 140 cm
In HUWELIJKSPORTRET van Johan de Witt en Wendela Bicker (2020) gebruikt Natasja Kensmil het archetype van een 17e-eeuws huwelijksportret om kritisch te kijken naar machtsverhoudingen en rijkdom. Johan de Witt werd in 1653 raadspensionaris van het gewest Holland en was in die tijd een van de belangrijkste politici. De Witt trouwde in 1655 met Wendela Bicker, die net als hij afkomstig was uit een rijke en machtige regentenfamilie. De schilderijeninstallatie toont hen ten voeten uit. Ze zijn volledig omringd door negen kleinere schilderijen, waarop onder meer heraldische symbolen, familiewapens en het portret van een Zwarte man te zien zijn.
Kensmil vraagt zich al schilderend af of de mens van nature goed of slecht is. Haar fascinatie gaat uit naar het verborgene, raadselachtige en duistere, naar mythologie, mystiek, religie en geschiedenis. Binnen die geschiedenis richt ze zich vooral op thema’s als macht en de gevolgen van het misbruik van die macht. Zo maakte ze bijvoorbeeld een serie over de ondergang van de Romanovs, de Russische tsarenfamilie. Ook HUWELIJKSPORTRET van Johan de Witt en Wendela Bicker plaatst de machtspositie van rijke families en hun plek in de (kunst)geschiedenis in een ander perspectief. In de 17e eeuw hadden regenten vrijheid en gelijkheid hoog in het vaandel staan.
Echter, Nederland was in de 17e eeuw niet alleen groot op het gebied van wetenschap, kunst en handel, maar ook in overzeese mensenhandel, uitbuiting en plunderingen. Dus wat hield deze vrijheid precies in? En wanneer gaat de vrijheid van de een ten koste van die van een ander? Kensmil toont de gelaagdheid van het verleden en stelt de ambivalentie van de (kunst)geschiedenis aan de kaak door verbanden te leggen tussen verschillende werkelijkheden.